Hipertiroidi terimi tiroid bezinden aşırı hormon üretimini ifade etmektedir. Bir başka deyişle tiroid bezinin aşırı çalışması anlamına gelmektedir. Bazen tirotoksikoz terimi de hipertiroidi yerine kullanılmaktadır.

Tiroid hormonaları vücutta bir çok metabolik olayda rol oynamaktadır. Eğer normalden fazla tiroid hormonu sentezlenirse metabolizmada artış oluşmaktadır.

Hipertiroidi belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Sinirlilik
• Aşırı terleme
• Çarpıntı
• Ellerde titreme
• Anksiyete
• Uykusuzluk
• Ciltte incelme
• Kaslarda güçsüzlük
• İştah artışına rağmen kilo kaybı
• Kadınlarda adet düzensilikleri

Hipertiroidi belirtileri çoğu zaman yavaşça başlayarak ilerler fakat özellikle genç hastalarda ani ve şiddetli belirtilerle ortaya çıkabilir.

Hipertiroidiye en sık neden olan Graves hastalığında yukarıdaki belirtilere ek olarak gözlerde büyüme ve öne doğru çıkma gözlenebilir. Ayrıca aşırı büyümüş tiroid bezi varlığında yutma güçlüğü olabilir.

• Graves hastalığı hipertiroidinin en sık nedenidir (%70).
• Tiroid bezinin tamamında büyüme ve aşırı hormon salgısı söz konusudur.
• Kanda tiroid bezinde büyümeye ve aşırı hormon salgılanmasına neden olan antikorlar mevcuttur.
• Sıklıkla genç yaşta ortaya çıkar.
• Göz bulguları önemlidir ve çoğu zaman geri dönüşlü değildir.
• Toksik nodüler veya multinodüler guatr bir diğer hipertiroidi nedenidir.
• Bu durumda aşırı hormon salgılayan bir veya daha fazla nodül mevcuttur.
• Tiroid bezi büyüklüğü normal olabilir.

• Belirti ve bulguların saptandığı hastalarda kan testleri aşırı hormon salgısını göstermektedir.
• Serbest T4 ve T3 hormonları yüksek, TSH hormonu ise düşüktür.
• Toksik nodüler veya multinodüler guatr düşünülen hastalarda tiroid sintigrafisi istenebilir.

Tedavi kararı,hastanın yaşı, hipertiroidi nedeni, şiddeti, ve yandaş hastalıkların varlığına göre verilmektedir.

• Antitiroid ilaçlar:
  • Propilthiouracil veya metimazol, tiroid bezinde yeni hormon sentezini engellerler.
  • Daha az yan etkisi olduğu için methimazol daha çok tercih edilmektedir.
  • Bu ilaçlar tiroid dokusunda kalıcı hasara yol açmazlar.
  • Graves hastalarının %20-30’unda 12-18 aylık bir kullanım sonucu hastalığın kontrolünü sağlayabilirler.
  • Hem Graves hem de toksik nodüler veya multinodüler guatrda cerrahi öncesi tiroid hormonlarının normale dönmesini sağlamak için kullanılabilirler.
  • En sık karşılaşılan yan etkileri; alerji, beyaz kan hücrelerinde azalma ve karaciğer yetmezliğidir (özellikler propilthiourasil ile).

• Radyoaktif iyot tedavisi:
  • Radyoaktif madde ile işaretlenmiş iyot partikülleri kullanılır.
  • Ağızdan kullanılan bir ilaçtır.
  • Tiroid bezi hormon üretebilmek için iyotu kullandığından bu ilacın alımı sonrası tiroid hücrelerinde hasar oluşur.
  • Birkaç hafta veya ay sonra sonuç alınır.
  • Bazen alınan doz yetersiz kalıp tekrar uygulanması gerekebilir.
  • Sıklıkla tedavi sonrası kalıcı hipotiroidizm gelişmektedir.
  • 60 yaş üstü hastalarda daha çok tercih edilmektedir.

• Cerrahi tedavi:
  • Tiroid bezinin alınarak hipertiroidinin kalıcı tedavisidir.
  • Deneyimli ve tecrübeli cerrahlar tarafından uygulandığında komplikasyon oranları (ses kısıklığı ve hipoparatiroid gibi) %1’in altındadır.
  • Tiroid bezi alındığında kalıcı olarak hipotiroidi oluşmaktadır.
  • Graves hastalığında cerrahi tedavi sonrası göz bulgularının ilerlemeside durmaktadır.
  • Cerrahi tedavi öncesi diğer tedavi yöntemleri ile mutlaka tiroid hormon değerlerinin normale dönmesi sağlanmalıdır.